Cartref > Archif > Cofio/Dathlu
Cofio/Dathlu
Dathlu Gŵyl Owain Glyndŵr A Chofio Llywelyn
Gŵyl Owain Glyndŵr
13 Medi 2024
Glyndŵr - Y ffynonellau: Nia Wyn Jones
Cadeirydd: Dawi Griffiths
Dechreuwyd y tymor newydd gyda chyflwyniad gan Dr Nia Wyn Jones o Ysgol Hanes, y Gyfraith a Gwyddorau Cymdeithas Prifysgol Bangor ar rai o’r ffynonellau sy’n gysylltiedig ag Owain Glyndŵr. Cafwyd peth o hanes cefndir a datblygiad y gwrthryfel a rhai o’r ffigurau amlycaf a chwaraeodd ran allweddol ynddo. Manylwyd ar Lythyr Llanddwyn, yn ymwneud â hawliau dros y tir eglwysig yn y rhan honno o dde-orllewin Môn. Rhoddwyd sylw sylweddol hefyd i ddogfennau’n ymwneud â’r Cytundeb Triphlyg rhwng Glyndŵr, Mortimer a Henry Percy, i rannu Cymru a Lloegr rhyngddynt ar ôl disodli Harri’r IV – cynllun nas gwireddwyd wrth gwrs. Ymdriniwyd yn ogystal â’r llythyrau a anfonwyd oddi wrth Owain at frenin Ffrainc yn gofyn am gymorth a chefnogaeth filwrol, a hefyd yn ymdrin â’r Hollt Fawr yn yr eglwys Babyddol ar y pryd, gyda dau Bab, un yn Rhufain a’r llall yn Avignon, yn ceisio teyrngarwch brenhinoedd a thywysogion Ewrop.
Cofio Llywelyn
8 Rhagfyr 2023 ar Sŵm
Tywysogaeth Powys: Huw Pryce
Cadeirydd: Dawi Griffiths
At hanes Tywysogaeth Powys y trowyd ein golygon yn y cyfarfod hwn eleni a phleser oedd cael croesawu’r Athro Huw Pryce i ddarlithio unwaith eto i’r Ganolfan. Gyda chymorth nifer o luniau a mapiau ymdriniodd y darlithydd i ddechrau â gwreiddiau a datblygiad tywysogaeth Powys cyn mynd ymlaen i sôn am ei ‘hoes aur’ yn y 12g dan ei brenin nerthol Madog ap Maredudd a fu farw ym 1160. Llwyddodd y darlithydd i gyflwyno’n glir gymhlethdodau’r cyfnod a’r modd yr oedd ffiniau tiriogaethau a theyrngarwch gwahanol garfanau yn hynod gyfnewidiol. Cafwyd golwg hefyd ar grefydd a llên y cyfnod, gyda dyfyniadau o rai o gerddi mawl y beirdd llys i Fadog ap Maredudd. Daethpwyd â’r ddarlith i ben drwy ymdrin â’r modd yr ymrannodd Powys yn dilyn marwolaeth Madog, gan ddatblygu’n ddwy diriogaeth – Powys Fadog a Phowys Wenwynwyn.
Cofio Llywelyn
10 Rhagfyr 2021 ar Sŵm
Huw Pryce: Llywelyn Fawr: Tywysog Aberffraw ac Arglwydd Eryri
Darlith gynhwysfawr ar un o’n tywysogion grymusaf a’i gyfnod.
9 Rhagfyr 2022 ar Sŵm
“Pen a tharian y Dehau” – Yr Arglwydd Rhys 1132 – 1197: Dawi Griffiths
Cadeirydd: Geraint Jones
Yn y cyfarfod eleni ymdriniwyd â thywysog amlycaf teyrnas Deheubarth, sef Rhys ap Gruffudd, neu’r Arglwydd Rhys. Edrychwyd ar ei flynyddoedd cynnar cythryblus a’r modd yr enillodd rym yn raddol gan drechu llawer o’r arglwyddi Eingl-Normanaidd a ymsefydlodd ar ffiniau ei deyrnas, gan ddod yn arweinydd grymusaf Cymru wedi marwolaeth Owain Gwynedd ym 1170. Ymdriniwyd yn ogystal â’i nawdd i feirdd a llên a’i haelioni tuag at abatai a lleinadai o fewn ei deyrnas, megis Ystrad Fflur a Thalyllychau.
Gŵyl Owain Glyndŵr
17 Medi 2021 ar Sŵm
E. Wyn James: Ieuan Gwynedd
Ymdriniaeth â chyfraniad nodedig y dyngarwr a’r gwladgarwr Evan Jones (Ieuan Gwynedd - 1820-1852) ar achlysur cofio dauganmlwyddiant ei eni.
16 Medi 2022 ar Sŵm
Cofio Hywel Teifi Edwards: Geraint H. Jenkins
Cadeirydd: Geraint Jones
Agorwyd y tymor gyda darlith gan Geraint H. Jenkins, cyn-gyfarwyddwr y Ganolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd, ar gyfraniad nodedig y diweddar Hywel Teifi Edwards. Bu Hywel Teifi yn ddarlithydd cyson yng Nghanolfan Hanes Uwchgwyrfai yn ei blynyddoedd cynnar. Ymdriniodd y darlithydd â’r gwahanol agweddau ar gyfraniad Hywel Teifi i’n hanes a’n llenyddiaeth, yn arbennig ei ddadansoddiadau treiddgar o hanes y bedwaredd ganrif ar bymtheg. Yn ogystal â hynny, cafwyd golwg ar Hywel Teifi’r dyn a’r cyfeillgarwch a fu rhyngddo ef a’r darlithydd a’i deulu ar hyd y blynyddoedd.
10 Rhagfyr 2020
Y Prifarddd Ieuan Wyn
Lladd Llywelyn ein Llyw Olaf ac ailystyried sut ac ym mhle. Zoom
11 Rhagfyr 2020
Geraint Jones
Lladd ein Tywysog a pharhau i ailystyried sut ac ym mhle. Zoom
13 Medi 2019
Owain Glyndŵr – Tywysog Cymru
Ffilm S4C, 1983 efo J.O. Roberts, John Pierce Jones, Ellen Roger Jones, Sharon Morgan, David Lyn ac eraill. Y sgript gan Dafydd Huw Williams, Ifor Wyn Williams a James Hill.
13 Rhagfyr 2019
Cofio Llywelyn: Dafydd Iwan
Canu Gwladgarol Arwisgiad ’69
14 Medi 2018
Yr Athro Gruffydd Aled Williams Glyndŵr yn ei gynefin
14 Rhagfyr 2018
Cofio Llywelyn:Yr Athro A.D. Carr
Owain Lawgoch
15 Medi 2017
Dafydd Glyn Jones
“Ystyried Lloyd George”
8 Rhagfyr 2017
Neil Johnstone
Archaeoleg Llysoedd Llywelyn yng Ngwynedd
16 Medi 2016
Gŵyl Glyndŵr: E. Gwynn Matthews
Jac Glan-y-Gors
9 Rhagfyr 2016
Cofio Llywelyn: Y Prifardd Myrddin ap Dafydd
Gwrthryfel Llywelyn Bren (1316)
11 Medi 2015
Gŵyl Glyndŵr: Michael D. Jones a’r Wladfa
Dafydd Tudur
Llywydd: Glory Roberts (o’r Wladfa)
11 Rhag 2015
Cofio Cilmeri: Craig Owen Jones
Ymateb i lofruddiaeth Llywelyn ein Llyw
Olaf: Gwrthryfel Madog ap Llywelyn (1294-95)
12 Medi 2014
Dr Rhys Evans, Adran Newyddion BBC Cymru, Caerdydd ac enillydd gwobr Llyfr y Flwyddyn 2006 am ei gofiant i Gwynfor Evans.
Gwynfor Evans.
Llywydd: Dafydd Wigley
12 Rhagfyr 2014
Dwy sgwrs: Geraint Lloyd Owen a’r Prifardd Ieuan Wyn
Gerallt a Chilmeri
12 Medi 2013
Christine James, Archdderwydd newydd Cymru
Agwedd ar Gyfraith Hywel
11 Rhagfyr 2013
Tecwyn Ifan ac Eryl Owain
Cofio Llywelyn
14 Medi 2012
Gŵyl Glyndŵr
Dafydd Glyn Jones
Emrys ap Iwan a’i bamffled enwog Breuddwyd Pabydd wrth ei Ewyllys, sef gweledigaeth ddychanol y cenedlaetholwr mawr ym 1890 o Cymru 2012.
Ailgyhoeddwyd y gwaith hwn yn ddiweddar gan wasg Dalen Newydd yn y gyfres “Cyfrolau Cenedl”, ac yn ei ddull dihafal cawsom ragflas hefyd gan Dafydd Glyn Jones o’i fenter a’i weledigaeth yntau yn sefydlu’r wasg hollol arbennig hon.
11 Rhagfyr 2012
Cofio Llywelyn.
Awr o ddathlu gwladgarol Cymreig gan aelodau o’r Ganolfan hon. Lluniwyd y sgript gan Geraint Jones a’r Prifardd Ieuan Wyn. Cyflwynwyd dehongliadau o gerddi enwog a detholiadau o ryddiaith glasurol.
16 Medi 2011
Owain Glyndŵr: Arwr Cymru
Nia Watkin Powell
10 Rhagfyr 2011 11-12 o’r gloch y bore
Awr o ddathlu gwladgarol Cymreig
Lluniwyd y sgript gan Geraint Jones a’r Prifardd Ieuan Wyn. Cyflwynwyd dehongliadau o gerddi enwog a detholiadau o ryddiaith glasurol.