Y ddarlith flynyddol

26 Mai 2023 yn yr Ysgoldy

Dafydd Glyn Jones: Y Wasg Gymraeg Ddoe a Heddiw

Cadeirydd: Geraint Jones

Cafwyd clo teilwng i weithgareddau’r tymor gyda darlith gan Dafydd Glyn Jones ar y testun pwysig uchod. Ymdriniodd â gwreiddiau’r wasg Gymraeg yng ngweithiau almanacwyr diwedd yr ail ganrif ar bymtheg a dechrau’r ddeunawfed ganrif, yn arbennig Thomas Jones. Cafwyd golwg hefyd ar yr ymgeisiadau cynnar i gynhyrchu cyfnodolion Cymraeg o ganol i ddiwedd y ddeunawfed ganrif, cyn mynd ymlaen i ymdrin â’r cynnydd syfrdanol a welwyd yng nghynnyrch y wasg Gymraeg – yn gyfnodolion a phapurau newydd - yn ystod y bedwaredd ganrif ar bymtheg. Edrychwyd yn benodol ar rai ohonynt, megis Baner ac Amserau Cymru, Y Brython a’r Cymro – beth oedd eu cynnwys, pwy oedd eu cynulleidfa a’u gogwydd wleidyddol ac yn y blaen. Aeth y darlithydd ymlaen i sôn am beth o gynnyrch amrywiol yr ugeinfed ganrif a rhai o ffigurau amlwg y byd newyddiadurol Cymreig. Ymdriniodd hefyd â’r dirywiad a welwyd yn y wasg broffesiynol Gymraeg yn ystod y degawdau diwethaf a theneurwydd y ddarpariaeth bresennol, gan dalu teyrnged hael yr un pryd i waith clodwiw y papurau bro a’r gwirfoddolwyr sy’n eu cynnal. 

 

10 Mehefin 2022 ar Sŵm

Simon Brooks : Hunaniaeth y Cymry

 

14 Mai 2021

Y Prifardd Ieuan Wyn :  J.R. Jones Cenedlaetholwr  ZOOM

2020    

Dim darlith (Covid-19)   

 

7 Mehefin 2019  

Yr Athro Geraint H. Jenkins : Iolo Morganwg y Gwladgarwr
    

8 Mehefin 2018 

Emyr Llywelyn : Waldo:  Brogarwr a Gwladgarwr   

   

16 Mai 2017  

Adam Price, AC, Dinefwr : Cymru – Trefedigaeth Gyntaf Lloegr, a’r Olaf.                                               
    

17 Mehefin 2016    

Dewi Evans, Coleg y Brifysgol, Dulyn : Canmlwyddiant Gwrthryfel y Pasg yn Iwerddon

    
25 Mehefin 2015    

Dafydd Wigley : Saunders Lewis, y Blaid ac Ewrop
   

14 Mai 2014    

Robert Rhys o Academi Hywel Teifi, Abertawe : D.J. Williams, Abergwaun
    

15 Mai 2013    

Einion Thomas, Archifydd Prifysgol Bangor : Boddi Capel Celyn
    

16 Mai 2012    

Emyr Llywelyn : Cymdeithas yr Iaith Gymraeg, 1962
    

8 Mehefin 2011    

Yr Athro Peredur Lynch : Ma’r Hogia’n y Jêl. A hithau’n dri chwarter canrif ers y weithred arwrol o losgi’r ysgol fomio, cafwyd darlith i edrych ar yr ymateb yng Nghymru’r cyfnod i’r Tân yn Llŷn.
    

26 Mai 2010    

Y Prifardd Ieuan Wyn : Abergarthcelyn y Tywysogion Hanes Tywysogion Cymru ac yn arbennig hanes Garthcelyn – Llys y Tywysogion yn Abergwyngregyn – a Llan-faes dros y Fenai. Roedd y ddarlith hon yn agoriad llygad ar y cyfnod hwnnw ac yn datgelu rhai ffeithiau newydd inni.
    

11 Mehefin 2009    

Yr Athro Hywel Teifi Edwards : Eos Morlais
    

14 Mehefin, 2008   

Yr Athro  Hywel Teifi Edwards Cymru a’i Harwyr : Anerchiad gwladgarol a thanbaid am goffau arwyr Gwlad y Gân. (gweler hefyd Darlithiau / Sgyrsiau  25 Ebrill 2006)